Miyofasial ağrı sindromu əzələlərə və fasiyaya təsir edən bir ağrı vəziyyətidir. “Mio” əzələ, “fasial” isə fasiya deməkdir. Fasiya hər bir əzələni əhatə edən nazik, ağ birləşdirici toxumadır.

Əksər insanlar zaman-zaman əzələ ağrısı yaşayır. Ancaq xroniki miofasial ağrı bir əzələdə və ya bir neçə əzələ qrupunda ağrı ilə xarakterizə olunan, birləşdirici toxumanı (fasiya) təsir edə bilən və daha uzun müddətli bir ağrı növüdür.

Miyofasial ağrı sindromu xroniki bir ağrı pozğunluğudur. Bu vəziyyətdə, əzələlərdəki həssas nöqtələrə (tətik nöqtələr) təzyiq göstərilməsi ilə əzələdə və bəzən bədənin görünüşdə əlaqəsiz hissələrində ağrıya səbəb olur. Yaranan bu ağrıya yansıyan ağrı deyilir.

Bu sindrom adətən əzələlərin həddindən artıq istifadəsindən sonra yaranır. Bu vəziyyət işlərdə və ya hobbilərdə istifadə olunan təkrarlanan hərəkətlərdən və ya streslə bağlı əzələ gərginliyindən qaynaqlana bilər. Miofasial ağrı adətən müalicə ilə aradan qalxır.

Miyofasial ağrı sindromunun risk faktorları nələrdir?

Miofasial ağrı sindromuna əzələlərinizdəki tətik nöqtələrini aktivləşdirən əzələ gərginliyi kimi bir stimul səbəb olur.

Əzələlərdə tətik nöqtələrinin yaranma riskini artıra bilən faktorlar bunlardır:

• Əzələ zədələnməsi: Kəskin bir əzələ zədələnməsi və ya davamlı əzələ stresi tətik nöqtələrinin inkişafına səbəb ola bilər. Məsələn, gərgin bir əzələnin içindəki və ya yaxınlığındakı bir nöqtə tətik nöqtəsi ola bilər. Təkrarlanan hərəkətlər və pis qamət də riski artıra bilər.
  
• Stres və narahatlıq: Tez-tez stres və narahatlıq yaşayan şəxslərin əzələlərində tətik nöqtələri inkişaf etdirməsi daha çox ehtimal olunur. Stres altında olan insanların əzələlərini sıxma ehtimalı daha yüksəkdir. Həmçinin, əzələləri tətik nöqtələrə qarşı həssas edən təkrarlanan bir gərginlik forması yaranır.

Miofasial ağrı sindromu əlamətləri nələrdir?

Miofasial ağrı sindromunun əlamətləri və simptomları bunlardır:

• Bir əzələdə dərin, sızıldayan ağrı
• Davam edən və ya pisləşən ağrı
• Bir əzələdə həssas bir düyün (tətik nöqtə)
• Ağrı səbəbindən yuxu çətinliyi

Sindromun səbəbləri nələrdir?

Miofasial ağrı sindromunun dəqiq səbəbi hələ kəşf edilməyib. Stres, əzələ zədələnməsi və ya yaralanması kimi risk faktorları ilə əlaqəlidir. Miofasial ağrı sindromu birləşdirici toxuma pozğunluğunu əhatə edən fasiya xəstəlikləri və ya pozğunluqları ilə də əlaqəli ola bilər.

Zədələnmələrdən və ya əzələlərin həddindən artıq istifadəsindən sonra əzələlərdə gərgin əzələ liflərinin həssas sahələri yarana bilər. Bu həssas sahələrə tətik nöqtələr deyilir. Bir əzələdəki tətik nöqtəsi əzələ boyunca gərginliyə və ağrıya səbəb ola bilər. Bu ağrı davam edib pisləşdikdə, bu, miofasial ağrı sindromu olaraq adlandırılır.

Miofasial ağrı sindromunun müalicəsi

Miofasial ağrı sindromu, tətik nöqtəsinin sıxılmasının əzələ sistemində ağrıya yol açdığı bir vəziyyətdir. Ağrının lokal olaraq və ya uzaq bir orqanda meydana gələ biləcəyi unudulmamalıdır.

Miofasial ağrı sindromu üçün mövcud müalicə seçimləri bunlardır:

Quru iynə terapiyası:

Quru iynə terapiyası kəskin və ya xroniki əzələ-skelet sistemi mənşəli ağrıların müalicəsində istifadə olunan bir müalicə üsuludur. Quru iynə terapiyası və ya əzələdaxili stimulyasiya (ƏDS) müalicəsi olaraq da bilinir.

Müxtəlif səbəblərdən yaranan ağrılı, gərgin əzələ bağlarının və ağrını tətikləyən nöqtələrin fərqli ölçülərdə iynələr ilə stimullaşdırılması ilə aparılır. Quru iynə terapiyası ilə yığılıb qısalmış və bu səbəbdən ağrıya səbəb olan əzələlər normal ölçülərinə qaytarılır.

Həmçinin quru iynə terapiyası ilə bədəndən morfinə bənzər təsirə malik endorfin ifraz olunur. Endorfin hormonunun ifrazı isə insanlarda demək olar ki, morfinlə eyni (güclü ağrıkəsici) təsirlər yaradır.

Tətik nöqtə inyeksiyaları:

Tətik nöqtələrinin inaktivasiyası miofasial ağrı sindromu mənşəli ağrını azaldır. İnyeksiya, ağrını yüngülləşdirmək və təsirlənmiş əzələləri boşaltmaq üçün bir doza anestetik dərman verir.

Optimal təsiri təmin etmək üçün tətik nöqtəsindəki əzələ toxumasının hamısının və ya böyük əksəriyyətinin dərmanı alması üçün eyni bölgəyə inyeksiyaları təkrarlamaq lazım gələ bilər.

Dərmanlar:

Bu vəziyyətdən əziyyət çəkən xəstə orta və şiddətli ağrı yaşayır. Ağrını yüngülləşdirmək üçün xəstəyə analgetik dərmanlar verilir. Bundan əlavə, xəstə xroniki vəziyyətə bağlı olaraq çox böyük stres və depressiya altındadır.

Həmçinin xəstə ağrı səbəbindən yuxusuzluqdan əziyyət çəkir. Bəzən ağrını azalda bilən antidepresantlar və sakitləşdiricilər də verilərək simptomlar nəzarət altına alına bilər.

Fizioterapiya:

Fərdi fizioterapiya əzələlərdəki ağrı simptomlarını azaltmağa kömək edir. Müxtəlif terapiyalar istilik, ultrasəs, qamət təlimi və gərmə hərəkətləridir. İsti bir paket və ya isti duş ağrıya səbəb olan əzələ gərginliyini azaltmağa kömək edir.

Ultrasəs müalicəsi qan axınını artırır və zədələnmiş əzələlərin boşalmasına kömək edir. Gərmə və qamət təlimi ağrı və sərtliyin yüngülləşdirilməsinə kömək edir.

Miofasial ağrı sindromu keçirmi?

Miofasial ağrı sindromunda uyğun müalicə ilə simptomlar nəzarət altına alına bilər. Miofasial ağrı sindromu ağrı, əzələ sərtliyi və yorğunluq ilə xarakterizə olunan xroniki bir vəziyyətdir. Müalicə adətən tətik nöqtələri müəyyən etməyə yönəlir. Tətik nöqtələri əzələ lifləri üzərində yerləşən və xaricdən görünə bilən düyünlərdir.

Ağrılar bəzən bədənin əlaqəsiz bir orqanında görülə bilər. Bu vəziyyət tətik nöqtə mənşəli yansıyan ağrı olaraq bilinir. Müalicə edilmədikdə pisləşən xroniki bir vəziyyətdir.

Müxtəlif müalicə üsullarının köməyi ilə sindromun simptomları effektiv şəkildə idarə oluna bilər. Müalicənin məqsədi həyat keyfiyyətini artırmaqdır, çünki ağır hallarda xəstə gündəlik işlərini yerinə yetirə bilmədiyi üçün xəstələrin həyat keyfiyyəti əhəmiyyətli dərəcədə təsirlənir. Ağrını tətikləyən faktorlar ətraflı şəkildə qiymətləndirilir və xəstəyə bu cür tətikləyicilərdən qaçınması üçün uyğun müalicə və tövsiyə verilir.

Əksər hallarda, müxtəlif müalicə seçimlərinin kombinasiyası xəstənin ağrı və narahatlıqdan qurtulmasına kömək edir. Bununla birlikdə, uyğun məşq demək olar ki, bütün müalicə strategiyalarının vacib bir hissəsi olaraq qalır. Simptomları idarə etmək üçün bütöv bir yanaşma tələb olunur.

Miofasial ağrı sindromu irsidirmi?

Genetik faktorlar birbaşa miofasial ağrı sindromu simptomlarına səbəb olmur. Genetik olaraq stresli bir vəziyyətdə həddindən artıq reaksiya verməyə meylli olanlar narahatlıq və depressiya inkişaf etdirir. Onların miofasial ağrı sindromunda əzələ ağrısı inkişaf etdirmə ehtimalı daha yüksəkdir. Buna görə də miofasial ağrı sindromu dolayı yolla irsi bir vəziyyət ola bilər.

Miofasial ağrı sindromuna necə diaqnoz qoyulur?

Miofasial ağrı sindromu gözdən qaça bilən bir vəziyyətdir. Sinirlər, sümüklər, bağlar və ya vətərlərlə əlaqəli bir problemlə səhv salına bilər. Miofasial ağrı sindromu əzələlərinizdəki bir problemdir.

Miofasial ağrı sindromuna diaqnoz qoya biləcək heç bir test (görüntüləmə testləri, laboratoriya testləri, elektromioqrafiya və ya əzələ biopsiyası) yoxdur. Həmçinin, qızartı, şişkinlik və ya qeyri-adi əzələ istiliyi kimi görünən əlamətlər də yoxdur.

Bu sindromu aşkar etmək üçün istifadə edilə bilən ən yaxşı üsul əzələlərin fiziki müayinəsidir. Məqsəd gərgin əzələ bağlarını hiss etmək və sonra dəqiq həssaslıq nöqtələrini tapmaqdır. Tətik nöqtəsini tapmaq və bu nöqtəyə təzyiq tətbiq etmək dərhal həmin nöqtədə və ya qısa bir məsafədəki bir bölgədə hiss edilən ağrıya (yansıyan ağrı) səbəb olur.

Miofasial ağrı sindromu ən çox harada görünür?

Miofasial ağrı sindromu tez-tez boyun, kürək, bel, omba, çiyin, qollar və ayaqlarda görünür. Bu bölgələr revmatoid artritin oynaqdankənar revmatizm əlamətlərinin görüldüyü bölgələr olduğu üçün diaqnozda revmatoid artriti istisna etmək lazımdır. Həmçinin, boyun yırtığı, bel yırtığı və oturaq sinir ağrısı (išias) ilə səhv salına bilər.

Miofasial ağrı və tətik nöqtələr bədəndəki hər hansı bir əzələdə inkişaf edə bilər.

Ən çox təsirlənən əzələlər bunlardır:

• Sternokleidomastoid (Döş-körpücük-məməyəbənzər əzələ)
• Trapezius (Trapesiyaəzər əzələ)
• Levator skapula (Kürək sümüyünü qaldıran əzələ)
• İnfraspinatus (Kürəyinaltı əzələ)
• Romboidlər (Rombşəkilli əzələlər)

Miofasial ağrı sindromunun fəsadları

Miofasial ağrı sindromu ilə əlaqəli fəsadlar bunlardır:

• Yuxu problemləri: Miofasial ağrı sindromunun əlamətləri və simptomları gecə yatmağı çətinləşdirə bilər. Rahat bir yuxu mövqeyi tapmaqda çətinlik çəkə bilərsiniz. Və gecə hərəkət etsəniz, bir tətik nöqtəsinə toxunub oyana bilərsiniz.
  
• Fibromialgiya: Bəzi tədqiqatlar iddia edir ki, bəzi insanlarda miofasial ağrı sindromu fibromialgiyaya çevrilə bilər. Fibromialgiya, yayılmış ağrıya malik xroniki bir vəziyyətdir. Fibromialgiyası olan insanların beyinlərinin zamanla ağrı siqnallarına daha həssas hala gəldiyinə inanılır.

Miofasial tətik nöqtələr ilə gərginlik tipli baş ağrıları arasındakı əlaqə necədir?

Boyun, çiyin və baş əzələlərində bir tətik nöqtəsi tapıldıqda, gərginlik tipli baş ağrısı ilə eyni ağrı modelini yaradan yansıyan və ya yayılan ağrıya səbəb ola bilər. Boyun və çiyin bölgəsindəki tətik nöqtələrinin bəzi insanlarda epizodik gərginlik tipli baş ağrısından xroniki formaya keçməsinə yol aça bilər.

Səhifənin məzmunu yalnız məlumat məqsədi daşıyır. Diaqnoz və müalicə üçün mütləq həkiminizlə məsləhətləşin.